Roşan Lezgin

Mixaîl Aleksandrovîç Bakunînî (1814-1876) vato “ Şorişgêrê tewr fanatîkî bigêrê, îqtîdarê mutleqî bidêne ci, miyanê serrêk de do çarî ra bêterêr bo! ” Ne kêmî ne zêde, çiyo ke hetanî nika mi dîyo, eynî wina yo. Mêrikî orteyê kitabî ra vato. Çepgîr yan muhafezekar; şoreşgêr û demokrat, komunîst û sosyalîst, dîndar û şerîetwaz… hîç ferq nêkeno, kamcîn fikir-îdeolojî de beno wa bibo, eke bi muqtedîr beno dîktator zî. Ma xwu vîr ra nêkerin, muqtedîrî zî îlahîm meqamêko zaf berz de yan îdarekerdişê dewlete de nîya; yew nobedarê ke wextêko muweqet de nobeta cayêk yan kesêk gêno ra dest pê kena, pîltîya aîle ra, yew koma ke hîrê kesan ra yeno pê ra, yew grûba tewr qijeke ra, yew mekteb ra, yew qereqole ra hetanî îdareyê dewlete şina… Xulase, îqtîdar her ca de esto. Û cayo ke tede îqtîdar estbo, uca de muqtedîrî zî esta. Çiyo ke ma nêvînenê eno yo. Ma tim bala xwu danê îqtîdarê tewr corînî ser, ma tenya ewnîyenê muqtedîrê muqtedîran ra, coka ma muqtedîranê verê xwu de nêvînenê. Seke Mixaîl Bak

Çekuya dua (دعاء) erebkî ya, yena manaya “gazî, wesênayiş, lavey kerdiş, Homayî ra ardim waştiş”. Dua manen hêz dana merdimî, enerjîyê merdimî û nîsbetê serkewtişî zêdnena, karê merdimî kena asan… Wexto ke merdim keweno tenge û dua keno, heqîqeten yew hêzo ekstra merdimî de yeno meydan, enerjîyê merdimî zêdîyeno. Eke merdim tenge de nêbo, halo rehet de zî xwu rê dua bikero, manewîyatê merdimî beno pêt, îşê merdimî werê yeno. Labelê miyanê ma kurdan de, çiyo ke mi hetanî nika dîyo, çi misliman, çi elewî, çi yarsan, çi êzidî ferq nêkeno, wexto ke dua kenê, verî şarî rê kenê dima xwu rê kenê. Mesela, vanê “verî umetê Muhemedî rê dima ma rê…” Enê vatişî de yew fikro însanî esto, merdim fam keno ke xêrê pêro umetî wazenê labelê wexto ke vanê “Ewilî umetî rê dima ma rê, dima tutanê ma rê…” neheqî bi xwu kenê. Çira? Verî ma biewnîn hela “umet” çi yo. Verê cû, ma vajin ziwanê aramî de sewbîna manayê xwu bibê jî ewro miyanê miletê ma de çekuya umet (امّة) yena manaya “komelê îslamî”, yanî kamcî