Roşan Lezgin

Elî Şerîetî vano “Yew keso bêşexsîyet, bêesil, bêmîraz û wayirê ruhê koleyî daîma enê kêmanîyanê xwu yê ruhî bi şelafîtî, germpaytî û teqlîdî keno pirî.” Heto bîn ra, keso teres zî -seba ke tenyatî ra terseno- xwu sey lîder nîşan dano û xeyret keno ke dorê xwu de xulaman peyda bikero, çimkî ancax bi eno qeyde eşkeno xwu hêzdar bivîno û tersê xwu ra bixelisîyo. Eno kes tim zeafîyetê kesanê wayirê ruhê koleyî ra îstîfade keno. Netîce de, her di hetî sey miqnetîzî yewbînan ancenê û îhtîyacîya yewbînan a ruhî anê ca; yanî axa xulamanê xwu xulamî zî axayê xwu vînenê. Xulase, hem kerge hak ra hem hak kerge ra vejyeno. Çiyo muşterek yê enê her di hetan eno yo ke rîyê kêmaneyê xwu ra kesê bişexsîyet, biesil, bimîraz û wayirê ruhê azadî ra hes nêkenê. Tarîx ra nat enê diyalektîkî tim wina dewam kerdo... Elî Şerîetî (1933-1977)

Yew merre tersê pisîngî ra tim endîşe de ciwîyeno. Zerrîya yew sêhrbazî pê veşena, merreyî keno pisîng. La herinda ke keyfê merreyî bêro, ena rey tersê kutikî keweno zereyê ci. Sêhrbaz wurzeno ey keno piling. La merreyo ke biyo piling, herinda ke keyfweş bo, ena rey zî tersê seydvanî keweno zereyê ci. Sêhrbaz ewnêno merre ters ra nêxelisîyeno, xwu rê vano “Cesaret qam û qilafet de nîyo, zerrî de yo.” Û ancî sey verî ey keno merre. ____________ (Yew sanika hindîyan)

Yew merdimo koro tenya û feqîr yaban ra xwu rê wina tewş geyreno, çogana ci ginena lambaya sêhrine ro, cin vejyeno teber. Cin zaf rincan biyo, mêrikê korî ra vato “Ez vana zaf waştişê to estê; nika ti do vajê, wa çimê mi abê, ez bibî zengîn, ez bizewicî. La ez tenya yew waştişê to ana ca. Coka baş bifikirîye û yew çî biwaze.” Korî vato “Ez wazena bivînî ke tutê mi bi saetan zerdan hûmareno.”

Serrê 1990an zaf giranî bî, welat miyanê adirî de bi, dewî û bajarî gola gunî bî. La destpêkê serranê 2000î de seba ke tirkan waştêne beşdarê Yewîya Ewropa bibê, Tirkîya de yew nermayîya şermikine dest pê kerde. Xwura badê pey bi nameyê “Demokratik Açılım” rewşêka taybete ameye meydan. Raşta ci, ma ena rewşa sakîne de nefes girewt. Mesela, eno dewr de xebatê Kurdî (Kurmancî, Zazakî) resayî dereceyo tewr berz, edebîyatê ma dewrê xwu yo zerrnîn ciwîya. Mi gore, proseyêko muhteşem bi. Eke siyasetî goreyê waştişê kurdan hereket bikerdêne, ma do hîna zî aver bişiyêne. Labelê seke sewbîna tu derdê ma çinê bi, serekê HDP Selahedîn Demirtaşî edarê 2015î de kombiyayişê meclisî de ma rê çarçewaya siyasetî diyar kerde! Bi lefzê telebeyanê lîse va “ Heta ke HDP bibo, heta ke HDPyî enê erdan ser o nefes bigêrê, ti nêeşkenê bibê serek. ” Û hîrê rey pêsero sloganê “ Seni başkan yaptırmayacağız ” tekrar kerd. Heme hewn û xîyalê ma, pêro teleb û waştişê ma dekerdî zereyê zerfê enê sloganî. Heme çî ame

Nuştoxê ma Şahab Laçînî mi rê tayê belgeyê Usmanîyan şirawitî. Va “Mi enê belgeyî hesabê Twitter yê Mufîd Yukselî ra girewtê.” Va “Mufîd Yukselî binê di belgeyan de ‘ Zazalar, Zaza topluluğu/tâifesi ile ilgili 1119/1708 Tarihli İki Osmanlı Arşiv Belgesi ’ nuşto. Binê şeş belgeyan de zî îbareyê ‘ Zazalar, Zaza topluluğu/tâifesi ile ilgili 16. Yüzyıl Osmanlı Arşiv Belgeleri ’ nuşto.” Labelê mi bala xwu da ke belgeyê şeşin û belgeyê diyin eynî yê. Mendî hewt belgeyî. Enê hewt belgeyan ra zî tenya yew belge de îbareyê “ Zaza aşiretinden ” vîyareno. Yanî behsê enê Zazayanê ewroyî keno. Eno belge 1708 de nusîyayo. Kek Wisiv Zozanî eno belge, cayo ke tede îbareyê “Zaza aşiretinden” vîyareno wina transkrîbe kerd: Belgeyo ke tede nameyê "Zaza aşireti" viyareno ke 23 serrî badê mergê Ewliya Çelebî, serra 1708 de tenzîm biyo “ Van valisine ve Bidlis hakimine ve Van kadısına hüküm ki Diyarbekir vovyvodalığı aklamından konar-göçer Şeyh Bızıni aşiretine arzuhal edüp üzerlerine icra