Sê Dilop Xwîn
“Sê Dilop Xwîn” kitabê hîkayeyan o, mi fariskî ra serra 2001 de tada kurmancî. Kitabê edîbê namdar yê farisan Sadiq Hîdayetî yo. Nameyê ci yo eslî fariskî de “Se Qetre Xûn” o. Reya verîne Tehran de 1932 de çap biyo. Tede yewendes hîkayeyî estê: Sê Dilop Xwîn, Gerînek, Daş Akîl, Eynika Şikestî, Tobe, Lale, Maske, Çangil, Camêrê ku Nefsa Xwe Kuştiye, Hule, Kela Lanetê
Wextêk serê rayirê Diyarbekir-Ruha de yew bufeya mi estbî. O wext şarê Îranî, yanî farisê şîayî ameyêne Diyarbekir ro viyartêne şîyêne Entab, uca ra zî şîyêne Heleb û Şam, mezelê Zeyneba keynaya xelîfe Elî ziyaret kerdêne. Bitaybetî hamnanî her roje dades otobusî ameyêne verê mi ra viyartêne. Ena rey verê bufeya mi de vindertêne, uca xwu rê werd pewtêne, îstîrehert kerdêne, nimaj kerdêne. Bufeya mi ra çî-mî erênayêne. Bi eno qayde zaf munasebetê min û înan virazîyayêne. Ena têkilî de ez xwu rê înan ra fariskî musaya. Mi şoferan ra vatêne, şima ke Îran ra ameyî mi rê kovaran û kitabanê edebîyatê fariskî biyarê. Mi rê gelêk kitab û kovarî ardî. Reyêk yewî mi rê keyeyê xwu ra heme kitabê Sadiq Hîdayetî ardî. Ma vajin “Bûfî Kûr”, “Hacî Aqa”, “Se Qetre Xûn”, “Zinde be Gûr”, “Segi Vilgerd”, “Teranehaî Xeyyam”, “Fewayîdi Giyahwxarî”. Bi eno qayde kulîyatê kitabanê Sadiq Hîdayetî kewt mi dest. Mi pêro kitabê ci yew bi yew wendî.
Îrana de rejîmê mollayan kitabê Sadiq Hîdayetî kerdê qedexe. Semedo ke Sadiq Hîdayetî xwu întîxar kerdo, coka vanê edebîyatê ey psîkolojîyê wendoxan xeripneno. Labelê wina nîyo. Esas Sadiq Hîdayet edebîyatê xwu de fehmo xelet yê dîndaran rexne keno. Ez vana Alî Şerîetî zaf binê tesîrê fikrê Sadiq Hîdayetî de mendo. Çimkî Alî Şerîetî zî sey Sadiq Hîdayetî fikrê softatî û teasubê dîndaran rexne keno.
Sadiq Hîdayet 08.02.1902 de Tehran de ameyo dinya. Heta lîse Tehran de wendo, dima şiyo Belçîka de muhendisî wenda. Feqet seba ke edebîyat ra heskerdo, fek wendiş ra veradayo şiyo Parîs. Uca ziwanê franskî musayo, edebîyatê fransizan nêzdî ra şinasnayo û reya verîne uca dest bi nuştişê eseranê edebî kerdo. Dima ageyrayo bi Tehran, 1936 de şiyo Hindîstan de sanskrîtkî musayo. Tayê rîsaleyê Budhayî sanskrîtkî ra tadayê franskî ser. Ancî ageyrayo Tehran, sey tercuman biyo memûrê dewlete, la memûrtî ra nefret kerdo, serra 1950 de ancî şiyo Parîs. Parîs de, roja 19.04.1951 de odaya hotêla ke tede maneno de gazê hewayî akeno û bi eno qayde xwu întîxar keno.
Sadiq Hîdayet pêşenganê tewr muhîman yê edebîyatê modern yê farisan ra yew o. Edebîyatê xwu de zaf zekî yo. Hîkayenuştoxîya moderne ya fariskî bi Sadiq Hîdayetî dest pêkerda. Ez bi xwu zaf binê tesîrê edebîyatê Sadiq Hîdayetî de menda.
Mi ke tercumekerdişê dosyaya “Sê Dilop Xwîn”î temam kerde, mi Weşanxaneyê Avesta rê telefon kerd. Wayirê weşanxaneyî va “Bişirawe, ez weşanena.” Mi dosya şirawite. Di serrî û nîme wext ser de şi, mi çend rey persa, va “ma do çap bikin…” la nêkerd. O wext weşanxaneyê ke kitabanê kurdî çap bikerê yew yan di hebî bi. Enê weşanxaneyan dosyayê her kesî girewtêne, hêvî dayêne înan, vatêne ma do çap bikin la nêkerdêne. Badê cû miletî ewnîya ke înan bîlasebeb eware kenê, nişka ra çend weşanxaneyî akerdî. Bi eno qayde hûmara weşanxaneyanê kurdan des ra viyarte.
Wextêk serê rayirê Diyarbekir-Ruha de yew bufeya mi estbî. O wext şarê Îranî, yanî farisê şîayî ameyêne Diyarbekir ro viyartêne şîyêne Entab, uca ra zî şîyêne Heleb û Şam, mezelê Zeyneba keynaya xelîfe Elî ziyaret kerdêne. Bitaybetî hamnanî her roje dades otobusî ameyêne verê mi ra viyartêne. Ena rey verê bufeya mi de vindertêne, uca xwu rê werd pewtêne, îstîrehert kerdêne, nimaj kerdêne. Bufeya mi ra çî-mî erênayêne. Bi eno qayde zaf munasebetê min û înan virazîyayêne. Ena têkilî de ez xwu rê înan ra fariskî musaya. Mi şoferan ra vatêne, şima ke Îran ra ameyî mi rê kovaran û kitabanê edebîyatê fariskî biyarê. Mi rê gelêk kitab û kovarî ardî. Reyêk yewî mi rê keyeyê xwu ra heme kitabê Sadiq Hîdayetî ardî. Ma vajin “Bûfî Kûr”, “Hacî Aqa”, “Se Qetre Xûn”, “Zinde be Gûr”, “Segi Vilgerd”, “Teranehaî Xeyyam”, “Fewayîdi Giyahwxarî”. Bi eno qayde kulîyatê kitabanê Sadiq Hîdayetî kewt mi dest. Mi pêro kitabê ci yew bi yew wendî.
Îrana de rejîmê mollayan kitabê Sadiq Hîdayetî kerdê qedexe. Semedo ke Sadiq Hîdayetî xwu întîxar kerdo, coka vanê edebîyatê ey psîkolojîyê wendoxan xeripneno. Labelê wina nîyo. Esas Sadiq Hîdayet edebîyatê xwu de fehmo xelet yê dîndaran rexne keno. Ez vana Alî Şerîetî zaf binê tesîrê fikrê Sadiq Hîdayetî de mendo. Çimkî Alî Şerîetî zî sey Sadiq Hîdayetî fikrê softatî û teasubê dîndaran rexne keno.
 |
| Sadiq Hîdayet (1902-1951) |
Sadiq Hîdayet 08.02.1902 de Tehran de ameyo dinya. Heta lîse Tehran de wendo, dima şiyo Belçîka de muhendisî wenda. Feqet seba ke edebîyat ra heskerdo, fek wendiş ra veradayo şiyo Parîs. Uca ziwanê franskî musayo, edebîyatê fransizan nêzdî ra şinasnayo û reya verîne uca dest bi nuştişê eseranê edebî kerdo. Dima ageyrayo bi Tehran, 1936 de şiyo Hindîstan de sanskrîtkî musayo. Tayê rîsaleyê Budhayî sanskrîtkî ra tadayê franskî ser. Ancî ageyrayo Tehran, sey tercuman biyo memûrê dewlete, la memûrtî ra nefret kerdo, serra 1950 de ancî şiyo Parîs. Parîs de, roja 19.04.1951 de odaya hotêla ke tede maneno de gazê hewayî akeno û bi eno qayde xwu întîxar keno.
Sadiq Hîdayet pêşenganê tewr muhîman yê edebîyatê modern yê farisan ra yew o. Edebîyatê xwu de zaf zekî yo. Hîkayenuştoxîya moderne ya fariskî bi Sadiq Hîdayetî dest pêkerda. Ez bi xwu zaf binê tesîrê edebîyatê Sadiq Hîdayetî de menda.
Mi ke tercumekerdişê dosyaya “Sê Dilop Xwîn”î temam kerde, mi Weşanxaneyê Avesta rê telefon kerd. Wayirê weşanxaneyî va “Bişirawe, ez weşanena.” Mi dosya şirawite. Di serrî û nîme wext ser de şi, mi çend rey persa, va “ma do çap bikin…” la nêkerd. O wext weşanxaneyê ke kitabanê kurdî çap bikerê yew yan di hebî bi. Enê weşanxaneyan dosyayê her kesî girewtêne, hêvî dayêne înan, vatêne ma do çap bikin la nêkerdêne. Badê cû miletî ewnîya ke înan bîlasebeb eware kenê, nişka ra çend weşanxaneyî akerdî. Bi eno qayde hûmara weşanxaneyanê kurdan des ra viyarte.
Mi zî badê ke ewnîya dosya çap nêkeno, mi eware keno, ez hêrs biya, mi dosya apey waşte. Diyarbekir de kovara Warî payizê 2004î de sey kitab çap kerd.
 |
| Sadiq Hîdayet, Sê Dilop Xwîn, Wergerandina ji farisî: Roşan Lezgîn, Weşanxaneya War, Dîyarbekir 2004, 104 r. |
Yorumlar
Yorum Gönder