Tabloyê Frida Kahlo "Sol y Vida" ser o

Tabloyê Frida Kahlo "Sol y Vida"

Frida Kahlo hewt serrî mergê xwu ra ver, tam 40 serrîya xwu de, serra 1947 de eno tablo viraşto. Nameyê ci bi spanyolkî “sol y vida” yo, yanî “roj û heyat”. Reya verîne mi eno tablo qapaxê hûmara 52. ya kovara Vateyî de dîbi. O wext mi ewnîyabi qismê jenerîkî ra la tede nênuştbi ke eno resmê kamî yo, ça ra gêrîyayo. Mi rê balkêş ame, o wext hîna zaf mi meraq kerd ke gelo yeno çi mana. Çimkî her di kîştanê rojo ke bermeno de di nebatê kardûmî sey organanê cinsî teswîr biyê, penîsê ke halê hereketî de yê dekewtê zereyê rehîmî û înan ra seke menî herikîyena. La mi fam nêkerdbi resim wazeno vajo se û eleqeyê ci bi muhtewaya kovare çi yo. 

Nuştoxêkê ma yo kirmanc ke nika yew welatê teberî de ciwîyeno, înternetî ser ro mi rê mesaj şirawito û tede pers keno ke kovara Vateyî tayê resman gêna kena qapax la nênusnenê ke enê resmê kamî yê, kamca ra girewtê, yenê çi mana. Mi va, ez nêzana, ti înan ra bipersê hîna baş beno. La ewro eno resmê Frida Kahlo înternet de tesadufen kewt verê çimê mi, seba ke mi verê cû qapaxê kovara Vateyî de dîbi, coka mi xisûsî bala xwu da ser.

Çiyo ke mi fam kerd qapaxê Vateyî de resim nîmcet diyayo, coka kompozîsyonê resmî biyo vindî. Yew tablo de eke qismêkê kompozîsyonî bibo vindî, eynî sey kitabo ke tayê pelê ci bidirîyê, o qeyde merdim nêeşkeno manaya resimî biwano. La mi ke înternet de resim bi temamî dî û seba ke mi verîna heyatê Frida zanayne, coka manaya enê tabloyî mi rê hîna zelal bî.

Seba ke heyatê Frida ra teber merdim nêeşkeno enê tabloyî îzeh bikero coka ez bineyke behsê Frida bikerî hema manaya tabloyî vajî. Bi eno qeyde nuştoxê ma yê ke manaya tabloyan persaybî rê yew cewab bidîyo, belkî tayê wendoxan rê zî bibo yew malumat.

Frida Kahlo (1907-1954)

Frida Kahlo hem sey cînî hem sey resam, xaseten zî bi cuya xwu însanêka zaf balkêş a. 1907 de Meksîka de ameya dinya 1954 de şiya rehmet. Babîyê ci yahûdî dadîya ci zî postsûran ra ya. Roja 17 eylul 1925 de otobusêk ginena tramway ro qeza kena, Frida zî o wext 18 serrî ya, a otobuse de ya. Qeza ra pey demeyêko zaf derg nivîne de manena. Seba ke dejê xwu bikero xwu vîr ra, dest bi viraştişê resman kena. Resamîye de hende aver şina, êdî vana “Ez sey resam ameya dinya” û hîna zaf zî resmanê xwu, portreyanê xwu virazena. Vana “Ez sey yew fahîşe ameya dinya” û têkilîyanê xwu de zaf rehet a, qismêk resmanê xwu zî zaf bicesaret viran teswîr kena.

Seke mi va, eke merdim heyatê Frida Kahlo nêzano, terzê hunerê aye nêzano, enê resmî ra zî fam nêkeno. Frida Kahlo sey zafê resmanê xwu enê resmî de zî heyatê xwu teswîr kerdo. Eno resim xulaseyê heyatê Frida yo. Seke aseno, orte de yew roj esto, rîyê rojî eynî sey rîyê Frîda ne maneno cînîyan ne zî maneno camêrdan, rîyêko sûrê adirî ra. Çareyê ci de zî yew çimo ke bermeno, çimêko kederin esto, eno çim qederê Frîda sembolîze keno.

Dorê rojî de renganê muxtelîfan ra xelekî estê, enê xelekî enerjî û berhemdarîya Frîda nîşan danê.

Peyê rojî de sey vaşê kardûmî gelêk rehîmî teswîr kerdê, fekê înan akerde yo. Enê rehîmê Frida yê, piyabiyayişî rê amade yê. Çimkî Frida wexto ke zewicîyaye biya zî zaf kesan dir têkilîya aye biya. Waştîyanê aye ra yew Lev Troçkî (1879-1940) yo. Rehîmanê peyînan ra di heban de menî asena la penîs nêaseno. Feqet di hebê ke her di kiştanê rojî de yê, yanî înanê nizdîyan de penîsî zaf akerde teswîr biyê, her diyan ra zî menî herikîyaya, halê hereketî de yê.

Enê her di rehîmê peyînî di rey zewicîyayişê Frida temsîl kenê. Çimkî Frida resam Diego Rivera ke sey Michalangeloyê Meksîka şinasîyeno dir di rey zewicîyaya. Reya verîne 1929 de zewicîyaya labelê zewacê înan riyê îxtîrasê cinsî yê her di hetan ra tim problemin biyo, coka Frida û Diegoyî 1939 de yewbînan veradayo. La serrêk badê pey ancî zewicîyayê. Zewaco peyîn hîna biîstîqrar mendo, resim de kîşta raştî de sey detayo peyîn aseno.

Frida reyêk hemîle manena la seba ke mabeynê aye û mêrdeyê ci resam Diegoyî weş nêbîyo, Frida cenînê xwu dayo girewtiş. O cenîno ke tablo de diyarê rojî de bermeno, eno cenîn o. Seke aseno çend çilkê hesiran cenînî ra yenê war, enê hesirî zî putê ke Frîda ver şiyê temsîl kenê. Çimkî badê ke Frida cenînî xwu ra dana girewtiş çend reyî put ver şino û wina hesretê tutan, waştişê dayikbiyayişî ci rê beno keder maneno. Her yewa çilkan enê putanê verşîyayan temsîl kena. 

Frida vato “ez sey resam û sey fahîşe ameya dinya” û sey zafê resmanê xwu eno resim de zî heyatê xwu bi cesaret teswîr kerdo. La mi fam nêkerd ke eleqeyê xwu bi kovare yan muhtewaya kovare çi biyo, çira nîmcet ameyo girewtiş û çira nameyê resame nêameyo nuştiş.

Diego Rivera û Frida Kahlo