Pox!

Ena çekuya ‘pox’î hetê ma de zî yena vatiş. Ez hema qic biya, belkî hewtserre biya, mi şinawitbî. Neke tenya kirdê ma, mi bi xwu fekê înan ra şinawito, kurmancê ma zî vanê.

Çekuya ‘pox’î, ma het manaya ‘pîsî/gî’ de yena vatiş. Coka zaf nadir yena şixulnayiş. Mesela, gama ke tutêk ra yan zî merdimêkê peregendeyî ra hêrs bibê, vanê “Poxê to ra eno îş bi!” Yanî “Pîsîya (gîyê) to ra eno îş bi.” Ancî vanê “Ma dekewtî poxê filan kesî!” Yanî “Ma dekewtî pîsîya (gîyê) filan kesî.” Seke mi va, hem nadir yena vatiş hem zî her ca de û her kesî ra nîna vatiş.

Zaf eşkera yo ke ena çeku tirkî ra dekewta ziwanê ma. Eslê ci 'bok'ê tirkî yo ke Divanî Lugatît Turk de zî vîyarena. Eno kitab Kaşgarlî Mehmûdî 1070 de amade kerdo û ferhengo tewr verîn yê tirkî yo. La şarê ma vengê b sey p telafuz keno, vengê k zî sey x telafuz keno, coka herinda ke vajê ‘bok’, vanê ‘pox’.

Labelê çiyêko balkêş o, şarê ma yê hetê Sêwreke rojane şixulnenê.  Û çiyo hîna ecêb, manaya “sebeb, semed/sedem, seba, rî” de şixulnenê. Mesela, herinda ke vajê “eno sebeb ra, eno semed/sedem ra, seba enê, rîyê enê ra” vanê “poxda enê ra”.