Kerra ser ne, qûçe ver ne!
Eno yew îdyom o. Eke ma hetê gramerî ra raşt bikin, gereka wina bo: Kerra ser o rone, qûçe zî ver de rone!
Min û yew hevalî ma ewro bineyke suhbet kerdêne, ey mi rê behsê yew mesela kerd. Mi ewnîya ke mesela weş nîya, mi ci ra va “Kerra ser ne, qûçe ver ne!” Hevalê mi va “Temam. Eynî ez do wina bikerî. Mi kerra na ser, şî! Ez reyna behsê ena mesela nêkena, ez qapat kena. Labelê mi îşaret kerde, ez nêkena xwu vîr ra.”
Manaya îdyomî zî xwura wina bî. Mi bi yew îdyom fikrê xwu îfade kerd, hevalê mi zî raşt fam kerd.
Nika ez semedê wendoxan tayê malumatanê bînan zî bidî ke wa eno îdyomê ma her hetan ra bêro zanayiş.
Çekuya “qûçe” kurmancî de zî eynî ya, kurmancê ma vanê “qûç”. Xwura se ra neway çekuyê kurmancî û kirdkî eynî kok ra yê. Mesela, mintîqeyê Kirdaneyî de, ma het, yew dewa Licê bi nameyê “Qûçike” esta, tirkî de nameyê ci kerdo “Derya”. Mintîqeyê kurmancanê ma de zî yew dewa Karazî bi nameyê “Qûçik” esta, tirkî de nameyê dewe kerdo “Bozbağlar”. Ancî, yew dewa Hezroyî zî bi nameyê “Kanîya Qûçan” esta. Seke aseno, tu ferqêk mabeynê ma û kurmancan de çin o.
Qûçe çi ya? Kurmancî û kirdkî de piya di manayê xwu estê: 1.bi hawayo ke biasîyê semedê îşaretkerdişî pêsernayişê kerrayan (eynî seke fotograf de asena), yanî dorê velgecenî yan zî merge de quçan nanê pêser ke şiwaneyî bizanê uca pawite yo, pes û dewarî nêkerê uca heta ke velg yan zî vaşê ci yeno çînayiş 2.kerrayê zêdeyî ke hêga ra ameyê weçînayiş û yew ca de sey kome nijnîyayê pêser yanî îstîf biyê
Eger ma bêrin manaya îdyomî ser, esasê xwu de di manayî piya yewna mana virazenê. Ma manaya verîne Ferhengê Îdyomanê Kirdkî ra bigêrin:
“kerra ser nayene: temirnayişê yew mesela; têwnêdayiş; ci ra vîyartiş; racanayişê muşkileyêk; bêveng mendiş; qebûl kerdişê çîyêk”
Manaya “qûçe ver nayene” zî mecazen îşaret kerdiş o. Yanî, îşaret bike, wa to vîr de bimano, meke xwu vîr ra.
Axir peynî de ma manaya temame ya enê îdyomî ancî Ferhengê Îdyomanê Kirdkî ra bigêrin:
“Kerra ser ne, quçe ver ne!: Ser o qalî/qisey/xeberdayiş meke, wa kes nêşinawo, labelê xwu vîr ra zî meke!”
Min û yew hevalî ma ewro bineyke suhbet kerdêne, ey mi rê behsê yew mesela kerd. Mi ewnîya ke mesela weş nîya, mi ci ra va “Kerra ser ne, qûçe ver ne!” Hevalê mi va “Temam. Eynî ez do wina bikerî. Mi kerra na ser, şî! Ez reyna behsê ena mesela nêkena, ez qapat kena. Labelê mi îşaret kerde, ez nêkena xwu vîr ra.”
Manaya îdyomî zî xwura wina bî. Mi bi yew îdyom fikrê xwu îfade kerd, hevalê mi zî raşt fam kerd.
Nika ez semedê wendoxan tayê malumatanê bînan zî bidî ke wa eno îdyomê ma her hetan ra bêro zanayiş.
Çekuya “qûçe” kurmancî de zî eynî ya, kurmancê ma vanê “qûç”. Xwura se ra neway çekuyê kurmancî û kirdkî eynî kok ra yê. Mesela, mintîqeyê Kirdaneyî de, ma het, yew dewa Licê bi nameyê “Qûçike” esta, tirkî de nameyê ci kerdo “Derya”. Mintîqeyê kurmancanê ma de zî yew dewa Karazî bi nameyê “Qûçik” esta, tirkî de nameyê dewe kerdo “Bozbağlar”. Ancî, yew dewa Hezroyî zî bi nameyê “Kanîya Qûçan” esta. Seke aseno, tu ferqêk mabeynê ma û kurmancan de çin o.
Qûçe çi ya? Kurmancî û kirdkî de piya di manayê xwu estê: 1.bi hawayo ke biasîyê semedê îşaretkerdişî pêsernayişê kerrayan (eynî seke fotograf de asena), yanî dorê velgecenî yan zî merge de quçan nanê pêser ke şiwaneyî bizanê uca pawite yo, pes û dewarî nêkerê uca heta ke velg yan zî vaşê ci yeno çînayiş 2.kerrayê zêdeyî ke hêga ra ameyê weçînayiş û yew ca de sey kome nijnîyayê pêser yanî îstîf biyê
Eger ma bêrin manaya îdyomî ser, esasê xwu de di manayî piya yewna mana virazenê. Ma manaya verîne Ferhengê Îdyomanê Kirdkî ra bigêrin:
“kerra ser nayene: temirnayişê yew mesela; têwnêdayiş; ci ra vîyartiş; racanayişê muşkileyêk; bêveng mendiş; qebûl kerdişê çîyêk”
Manaya “qûçe ver nayene” zî mecazen îşaret kerdiş o. Yanî, îşaret bike, wa to vîr de bimano, meke xwu vîr ra.
Axir peynî de ma manaya temame ya enê îdyomî ancî Ferhengê Îdyomanê Kirdkî ra bigêrin:
“Kerra ser ne, quçe ver ne!: Ser o qalî/qisey/xeberdayiş meke, wa kes nêşinawo, labelê xwu vîr ra zî meke!”
Qucê kerron.
YanıtlaSilHêtî mad dı zî zaf yegay û mêrg amênî weçîneyîş, ma zî kerrê ardên pîyeser û cıra vatên qucê kerron.