Ferasetê Mutehîtî

 

Serranê 1970an de Yenîşehîr semto tewr nezîh û rindek yê Diyarbekirî bi. Dima, Ofîse zî sey dewamê Yenîşehîrî biye semto sosyetîk yê Diyarbekirî. Ê wextan tebeqeyo elît yê Diyarbekirî enê semtan de roniştêne. Esas, enê cayan de hîna verê cû, serranê 1940an de banê diqatê baxçeyinî virazîyaybî. Yanî o wext ra aîleyê halweşî hêdî-hêdî zereyê bedenî ra, hewşan ra vejîyaybî. Labelê serranê 1970an de enê banan êdî yew bi yew cayê xwu da apartmananê 8-10 qatan. Bi eno qeyde yew kulturo newe yê ciwîyayişê muşterekî dest pê kerd.

Payizê 1995î de, rojêk ez û di hevalê xwu semtê Ofîse de ma şî buroyê mutehîtêk. Buro, binê yew bînaya desqate de bi. Bîna hema înşat bî, la tay mendbi ke temam bibo. Mutehît merdimêko bi ser û sînçe, weşsuhbet, maqul û zanaye bi. Ez xelet nêbî hevalan va mihendîs-mîmar o. Mutehît peyê masaya xwu de, ma zî qoltuxan ser o roniştî. Ma rê çay waşte û ma dekewtî suhbetî miyan. Suhbetê ma zî meseleyê kurdayetî bî.

Ma hê wina bi heraret suhbet kenê, mi dî yew mêriko xirboz dekewt zere. Bê ke silam bido, hema rasterast mutehîtî ra bi kurmancî va “Dayreyê rotişî ena bînaya to de mendê?”

Mutehît, verî ke cewab bido, qam û qilafetê mêrikî sere ra bi payan fesilnayî. Ma zî fetilîyayî ewnîyayî: por û herdîşa ci wina gewrik têmiyan de, dindananê ci fek de zingar girewtbi; yew çaketo qerpal piradaye, citey pantolê ke kefê areqî pira sipî bibi payan de bî, lingan de zî citeyê çikalî. Sere ra payan yew mêriko xirpanî!...

To vatêne qey pale yo, hema vaşturîya xwu ronaya û verê paleyî ra dayo piro ameyo. 

Axir mutehîtî cewab da, va “Belê. Qatê çarin û qatê pancin de, her di dayreyê cebheyê vernî mendê.”

Raşt bî ke mutehîtî heme dayreyî, heta ke dikanê binê bîna zî rotbî, di dayreyê tewr başî verdaybî. Çimkî ê dayreyî key bibo, bi pereyêko baş roşîyayne.

Mêrikê xirpanî va “Ez zana. Mi vizêr xelfeyê to ra persabi, ey vatbi enê her di dayreyî mendê.” Û dewam kerd va “Dayreyê qatê pancine bide mi. Ti çiqas danê?” Mutehîtî va “60 mîlyon!”

Tabî, ê wextî gore 60 mîlyon pereyêko zaf zêde bi. Tewr zaf wa 50 mîlyon biyêne, 60 mîlyon zaf zêde bi. Dayreyê cebheyê peyî 40 mîlyon ra rotibî.

Mêrikî va “Ti nînê war?” Mutehîtî va “Nê!”

Mêrik bineyke vindert, dima va “Temam.” Û cêbê çaketê xwu ra çend desteyî pere vet, serê masaya mutehîtî de rona. Va “Wa enê qapora bê.”

Mutehîtî ewnîya pere ra, ewnîya mêrikî ra. Dergaderg tekrar ewnîya pere ra, ancî ewnîya mêrikî ra. Ma her hîrêyê bînan zî nefesê xwu girewtbi, xwu rê mutehîtî û enê mêrikî de mat mendbî. Zere hende bêveng bi, vizzînîya baskê mêsan bîle eşnawîyayne.

Mutehîtî mêrikî ra persa va “Ti ça ra yê?” Nameyê yew dewe va. Ena dewe corê Diyarbekirî de verê çemî de ya. Zebeş û qawunê înan zaf menşûr ê. Şarê dewe pêro xebatkar o, hamnan zimistan vindertişê înan çin o. Halê înan weş o. La exlebê înan nêewnîyenê xwu ra, tenya pere danê pêser. Ti vanê qey semedê pêsernayişê pereyî ameyê dinya.

Mutehît epey vindert, dima va “Peranê xwu bigêrê. Ez dayre nêroşena!” Mêrikî va “Qey ti nêroşenê?”

Welhasil, înan yewbînî berd û ard. Mêrikî israr kerd ke dayre bigêro, mutehidî zî xwu da erd, va “Ez nêrişona to!”

Mêrikî eman yeman kerd, va “Ti çira nêroşenê mi?”

Mutehîtî va “Heyran! Êyê ke mi ena bîna de dayreyî rotê dayê înan, doktor ê, muhendis ê, avukat ê, malim ê; pêro merdimê wayirê tehsîlî, pêro wende yê. Nika ez yew dayre biroşî bidî to, wulay ti do meşte-bîro hizûrê hemîne bixeripnê. Dima do zewtan bidê mi ro, vajê to qey eno merdim ard kerd ma miyan…”

Mêrikî va “Qey ez heywan a? Ti ça ra zanê ez do hizûrê înan bixeripnî? Kerametê to esto?”

Mutehîtî tavilî cewab da. Va “Bellî yo! Qet hewce nêkeno kerametê mi bibo. Hema biewnî hal û wezyetê xwu ra. Elemeşkera meydan de yo.”

Û dewam kerd, va “Wulay eke ti bişiyêne serê Îspahî ra qatêk kincî bierênayne, citey qundereyê boyaxkerdeyî bikerdêne xwu payî, bişiyêne berber de bineyke por û herdîşa xwu biviraştêne, belkî mi dayre bidayne to.”

Ma mutehîtî de mat mendî. La dewam kerd, va “Dayreyo ke mi to ra va 60 mîlyon, 55 mîlyonî yo. Mi panc mîlyonî zêde va ke ti nêgêrê. Labelê ti vîst mîlyonî zî zêde bidê, ancî ez nêroşena to.”

Mêrikî ewnîya ke mutehît yarî nêkeno, bi piro, pereyê xwu serê masa ra girewtî, dekerdî cêbanê çaketê xwu. Bêke xatir biwazo vejîya teber şi.

* * *

Ciwîyayişê apartmanan sey banê musteqîlî nîyo. Mabeynê cîrantîya mehla û cîrantîya zereyê apartmane de zî zaf ferq esto. Gereka merdim usûl û edeb qaydeyanê cuya muştereke bizano û bi hawayêko medenî riayet bikero.

Mutehîtî texmîn kerdbi ke o mêrik do întîbaqê cuya muştereke ya apartmane nêkero û hizûrê temamê bîna bixeripno. Coka xwu tenezulê pereyî nêkerd û dayre nêrot.